Ders Yazılımı Geliştirme - Yazarlık Araçları ve Türleri

Ders yazılımı geliştirme süreci

Hikaye tahtaları hazırlandıktan sonra geliştirme ekibi etkileşimli e-dersleri tamamlar. Dersi çevrimiçi ortamda veya CD şeklinde dağıtmadan önce yeniden gözden geçirmek ve test etmek için alfa ve beta sürümleri hazırlanır.

Ders yazılımı geliştirmek için aşağıdaki gibi uzman bir ekibe ihtiyaç duyulmaktadır:
1. Ders birleştirici; dersin bileşenlerini ara yüz ile birleştirir, bu kişi aynı zamanda kalite güvenceden de sorumludur.
2. Grafik geliştirici; gezinme düğmeleri ve ikonlarını da içeren grafik ve animasyonları oluşturur.
3. Çoklu ortam geliştirici; ses ve video ekler.
4. HTML/XML kodlayıcı; şablonları geliştirir.
5. Programcılar; karmaşık etkileşimleri geliştirir.

Yazarlık Araçları

Programlama araçları dışında etkileşimli içerik geliştirmenin bir yolu da yazarlık araçları olarak bilinen özel araçlar kullanmaktır. Bu araçlar kolay ve hızlı bir şekilde e-öğrenme dersleri geliştirmek için özel olarak üretilmişlerdir. Programlama araçları gibi gelişmiş programlama becerileri gerektirmez. İçerik geliştiriciler, öğretim tasarımcıları veya teknik olmayan personel tarafından da kullanılabilirler. Çoklu ortam tasarımı ve öğretim tasarımı etkinlikleri için kullanılabilirler.

 

iSprint Presenter, Articulate gibi araçlar MS Powerpoint programına entegre edilerek Power Point programında hazırlanan sunumları Flash ortamına dönüştürmek için yazarlık aracı olarak kullanılmaktadır. Aşağıdaki resimde MS Power Point'e Articulate eklentisi görülmektedir:

 

MS Power Point'e Articulate eklentisi

SCORM model

 

E-öğrenme derslerinin öğrenme yönetim sistemi (LMS) ortamlarına uygun şekilde yüklenebilmesi ve LMS ile bu derslere erişimde sorun yaşanmaması için bir takım teknik standartlar geliştirilmiştir.

 SCORM (Sharable Content Object Reference Model) modeli bu amaçla kullanılan ve aşağıdaki standartları içeren bir modeldir.

- paketleme standartları ile farklı LMS sistemleri altında derslerin paketlenmesine izin verir.

- çalışma zamanı özellikleri ile derslerin LMS'de nasıl başladığı ve nasıl sonuçlandığı hakkında sisteme bilgi verir.

- metadata standartları, dersler ve konular hakkında metadata kayıtları oluşturur ve yayınlar.

 

Yazarlık araç türleri

Yazarlık araçları yazarlık için oluşturulan mimari yapıya göre 3 ana kategoriye ayrılır:

 

1. Şablon tabanlı araçlar (template-based tools)

Bir şablon galerisi sunarak var olan şablon seçeneklerinden biri seçilir. Arayüz özelleştirilmiş öğelerle biçimlendirilir. Her ekrana uygun ve tutarlı ders öğelerinin yerleştirildiğinden emin olunursa öğrenenler ders elemanları ve ders yapısına kolay adapte olur. Ancak bu tip araçlar yaratıcılık ve tasarım konusunda kullanıcılarını sınırlamaktadır.

 

2. Zaman çizelgesi tabanlı araçlar (timeline-based tools)

Adobe Flash programı animasyon ve etkileşimli öğeler oluşturmak için en çok kullanılan zaman çizelgesi tabanlı yazarlık aracıdır.

 

3. Nesne tabanlı araçlar (object-based tools)

Bu tip araçlar yardımı ile e-ders ortamları için kullanıma hazır ve kolaylıkla güncellenebilir nesneler  üretilebilir. Bu araçların nesne kütüphanelerinde formlar, simülasyonlar, düğmeler, başlıklar, metin kutuları gibi hazır nesneler bulunmaktadır. Smart Builder, CourseLab bu amaçla kullanılan ve ders tasarımında yaratıcı, esnek yaklaşımlar sunan yazarlık araçlarıdır.

Nesne tabanlı araçlar, şablon tabanlı araçlara göre daha fazla geliştirme zamanı gerektirmektedir.

 



CourseLab Örneği

CourseLab'in nesne kütüphanesi

Adobe Flash Örneği

 Yeni geliştirilen bazı yazarlık araçları bu kategorilerden bir veya birkaçına girebilmektedir. Örneğin CourseLab, hem şablon hem de nesne tabanlıdır ya da Rapid Intake şablon tabanlıdır fakat zaman çizelgesi tabanlı özellikler de içermektedir.

Yazarlık araçları seçilirken bu araçları kullanacak ekibin uzmanlığına, geliştirme maliyetlerine, arzu edilen çıktıya, yaratıcılıkta bağımsızlığa ve tedarikçi desteğine dikkat edilmelidir.

Kaynak:

Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO) (2011). E-learning methodologies - A guide for designing and developing e-learning courses, 7- Courseware Development. Sayfa: 90-100, ISBN 978-92-5-107097-0.